zaterdag 9 januari 2010

Histogram, op rechts belichten

Als reactie op mijn blog over het overbelichten van sneeuwfoto's, kwamen een aantal fotografen naar me toe met de opmerking: 'Maar dan ziet m'n foto er zo vlak uit' of 'Maar dan zit m'n histogram helemaal aan de rechterkant'. Wanneer ik dan zeg dat dat ook de bedoeling is, kijken ze me aan alsof ik Japans spreek.

Daarom hierbij een toelichting op het zogenaamde 'op rechts belichten' ofwel 'expose to the right'. Wanneer je een foto gemaakt hebt, controleer je (hoop ik!) op de display van je camera het histogram. Het histogram is een staafdiagram wat de verdeling tussen de lichte en donkere tonen in de foto weergeeft. Links zitten de donkere tonen, rechts de lichte tonen. De verdeling van beeldinformatie (bits) over het histogram is echter niet evenredig. In het donkere gedeelte zit relatief weinig informatie, in het lichte deel veel. Een foto van 8 bits heeft in totaal 256 helderheidswaarden te verdelen in het histogram. Stel dat de sensor een dynamich bereik heeft van 6 stops, dan zitten in de laatste, lichtste stop 128 helderheidswaarden, en in de eerste, donkerste stop maar 4 helderheidswaarden. De 256 helderheden worden dus niet netjes door 6 gedeeld, maar steeds door de helft. Waardoor de helft van alle beeldinformatie in de laatste stop zit!


Dit betekent dat we zo moeten belichten dat het histogram zo veel mogelijk aan de rechterkant zit. Meestal moeten we daarvoor iets overbelichten. Op het LCD-scherm ziet de foto er dan vlak en overbelicht uit. Dat is even wennen. In de RAW-converter kan de foto weer donkerder gemaakt worden.


Door dus zo te belichten dat het histogram zover mogelijk naar rechts zit, krijg je zoveel mogelijk bits c.q. helderheidswaarden in je bestand. Natuurlijk moet je hierbij wel oppassen dat het histogram niet te ver naar rechts schuift (het histogram moet net losblijven de de rechter zijkant). Anders krijg je overbelichte uitgebeten hooglichten, en die zijn in principe niet terug te halen. Om dit te controleren kun je het 'knipperen' aan zetten, de waarschuwing op het LCD-scherm van je camera dat de hooglichten uitgebleekt zijn. Bedenk hierbij wel dat je op het LCD-scherm een Jpeg foto ziet, en dat de RAW-foto meestal iets meer ruimte biedt. Probeer dit zelf uit door een RAW-foto te maken waarbij de aanduiding dat de foto overbelicht is net begint te knipperen, en kijk dan hoeveel ruimte de RAW-converter nog biedt.


Diamakers die overgingen op digitale fotografie hadden vaak de neiging de foto onder te belichten. Een overbelichte dia stond immers garant voor een mislukte dia. Maar onderbelichten met een digitale camera (dus het histogram aan de linkerkant) is nu juist de reden dat er vaak ruis optreedt in de donkere partijen. Wanneer deze opgelicht worden in Photoshop met bijvoorbeeld niveaus of schaduw/hooglicht, moet het programma aan het werk met informatie die er niet is. In het eerste deel van het histogram zit immers heel weinig beeldinformatie. Tja, en daar weet zelfs een prachtig programma als Photoshop zich geen raad mee.



2 opmerkingen:

  1. Oh wat gaaf om dat nog een keer terug te lezen! Dank daarvoor.
    Ik had er zelf ook al een blogpost aan gewijd, maar het blijft lastige materie om echt te begrijpen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. gewoon doen.
    groetjes Detty

    BeantwoordenVerwijderen