maandag 2 februari 2015

Tips voor fotograferen onder (extreem) koude omstandigheden

Afgelopen weken waren we in Lapland. En fotografeerden we met temperaturen van tussen de -32 en -13 graden. Waren we in Japan met -20 al wel aan koude omstandigheden gewend, in Lapland was het toch even wat anders. Sneeuwstormen zorgden voor extreme koude (gevoelstemperatuur gemiddeld  -40) en dat vroeg om de nodige aanpassingen!


Zo koud als in Lapland zal het in Nederland vast niet worden, maar nu Koning Winter ook bij ons op bezoek is, toch een paar tips. Geen tips over dat je moet overbelichten in de sneeuw en dergelijke, maar tips over hoe je omgaat met de kou. Handig voor als je in februari nog op wintersport gaat!

1. Batterijen zijn snel leeg als je fotografeert in koude omstandigheden. Neem dus reservebatterijen mee en bewaar die op je lichaam zodat ze warm blijven.

En om toch iets langer met de batterijen te kunnen doen: koop handwarmers. Dat zijn kleine zakjes die je activeert door ze zachtjes te kneden.  Bedoeld om in je handschoen te doen zodat je handen warm blijven. Maar ze werken ook prima als je ze op het batterijhuis van je camera of i-phone plakt!

2. Als je van buiten naar binnen gaat, laat je camera dan heel geleidelijk opwarmen om condensvorming te voorkomen. Sam, mijn man, was wat ongeduldig en haalde de camera te snel uit de tas. Een drijfnatte camera was het gevolg. Laat de de camera dus in de tas zitten als je naar binnen gaat. Na een uurtje kun je de tas een heel klein beetje open zetten. Een paar uur later is de camera dan wel zover geacclimatiseerd dat je hem uit de tas kunt halen.



3. De benodigde kleding is een verhaal apart. Zonder goede kleding krijg je het koud en verdwijnt je animo om te fotograferen.

Allereerst de handschoenen. Ik fotografeer in Nederland altijd met handschoenen die een wegklapbare flap om de vingers en om de duim hebben (dat laatste is belangrijk om de draaiwieltjes te kunnen bedienen!). Ik draag daar heel dunne onderhandschoenen onder, zodat de vingers nog wel bedekt zijn als ik de camera moet bedienen en de flap dus teruggeslagen is. In Lapland waren de handschoenen die we uit Nederland meenamen niet toereikend, we kochten ter plekke handschoenen gemaakt van rendierleer, gevoerd met vacht.

4. Wat we verder deden om het gepruts met knopjes en handschoenen te beperken, is de camera binnen alvast zo goed mogelijk instellen. Dus bijvoorbeeld van de noorderlicht instellingen van de avond ervoor af halen. Die hoge iso en lange sluitertijd heb je overdag echt niet nodig…..


5. Dan de rest van de kleding: veel lagen! Als je erg actief bent kun je met een of twee lagen minder volstaan. Pas de kleding aan aan de activiteit die je gaat ondernemen.

De lagen waar we op uit kwamen voor een wandeling met veel fotostops boven op de heuvel (windchill) waren voor de bovenkleding:
a. bivakmuts
b. kamikaze muts met (nep)bontrand die ook je oren bedekt
c. thermisch ondergoed met lange mouwen
d. daarover heen een thermische pully
e. daaroverheen een goede kwaliteit fleece (of wollen) trui
f.  dan een goed fleecevest
g. vervolgens een windstopper
h. een dikke gevoerde jas met capuchon met (nep)bontrand.


De onderkant zag er als volgt uit:
a. kniekousen van merino wol (die kriebelt niet)
b. een thermische lange onderbroek
c. sokken van merino wol of van synthetisch materiaal
d. een winddichte broek gevoerd met fleece
e. de skibroek
f.  een wind en waterdichte broek
g. Sörel schoenen (ik kocht neppers in Nederland, maar die barsten kapot van de koude, dus ter plekke toch maar Sörels gekocht. Die in Lapland overigens de helft goedkoper waren dan in Nederland..)

Let er vooral op dat je geen katoen draagt. Ik heb het uitgeprobeerd nadat ik hoorde dat dit veel verschil zou maken. En dat was inderdaad zo. Zodra ik een katoenen T-shirt als tussenlaag droeg, kreeg ik bij een beetje inspanning een natte rug en werd ik koud. Op dagen waarop ik geen katoen droeg was dit niet het geval. Draag dus wol of synthetisch materiaal.



6. Je snapt het al: aan- en uitkleden kost veel tijd. Houd hier rekening mee als je ergens op tijd moet zijn. Denk er ook om dat je geen douche neemt vlak voor vertrek en geen waterhoudende crèmes gebruikt. Met water op de huid heb je meer kans op frostbite (vrieswonden). Ik gebruikte voor m'n gezicht een zalf bestaande uit lanoline, bijenwas en amandelolie. Dat werkte prima.

7. Een bivakmuts is echt noodzakelijk om te voorkomen dat je gezicht bevriest. Maar brildragers hebben dan wel een probleem: zodra je ademt beslaat je bril en even later is dit bevroren. Dan zie je dus helemaal niets meer. Iedere dag vooraf je bril insmeren met een beetje afwasmiddel helpt tegen het beslaan….

8. Dit beslaan gebeurt overigens ook als je tegen je LCD-scherm en/of zoeker ademt. Houd dus je adem in als je een foto maakt.


PS Omdat ik steeds vaker slachtoffer wordt van mensen die zonder overleg mijn foto's gebruiken, ben ik helaas genoodzaakt om een watermerk over mijn foto's te zetten. Excuses daarvoor!