Onlangs gaf ik weer een workshop avondfotografie in Hanzestad Deventer. En wat veel mensen niet verwachten: avondfotografie biedt heel veel onverwachte creatieve mogelijkheden!
Als de tijd het toe laat, beginnen we al ruim voor zonsondergang met fotograferen. Het licht verandert rond zonsondergang immers continu van kleur, om uiteindelijk te eindigen in een half uurtje met een extreem blauwe lucht. Het zogenaamde "blauwe uurtje". Voor het oog vaak niet zichtbaar, maar de sensor van je camera legt het probleemloos voor je vast!
Omdat de hoeveelheid licht rond zonsondergang steeds verder afneemt, moet met een steeds langere sluitertijd gewerkt worden. Een statief is dus wel noodzakelijk bij deze vorm van fotografie. Natuurlijk kun je ook werken met een groter diafragma, maar vaak wil je toch wel behoorlijk wat scherptediepte bij avondfotografie en dat lukt niet met een groot diafragma.
Het opkrikken van de ISO heeft ook zo z'n grenzen. Dit geeft zeker in het donker toch teveel ruis. En het vermindert daarnaast ook nog eens het dynamisch bereik. D.w.z. dat de sensor minder contrast tussen licht en donker aan kan. En juist bij avondfotografie is het contrast tussen de donkere steegjes en de straatlantaarns zo groot!
Die sluitertijd moet dus echt langer. Natuurlijk kun je de camera in plaats van op een statief ook op een muurtje zetten om voor de nodige stabiliteit te zorgen bij deze lange sluitertijden, maar dat beperkt je vaak teveel in de keuze van je standpunt.
Denk er overigens wel om dat bij de meeste objectieven de stabilisatie (VR bij Nikon, IS bij Canon) uit gezet moet worden als de camera op statief staat! Anders krijg je alsnog een onscherpe foto.
Maar wat is er nog meer anders bij avondfotografie dan bij het fotograferen overdag?
1. Lange belichtingstijden = extra batterijen mee!
2. Klein diafragma: lichtbronnen worden sterretjes.
3. Het UV-filter is vaak oorzaak van flare / groene vlekken. Haal dit dus van de lens af voor je 's avonds op pad gaat.
4. Met de autofocus scherpstellen kan problemen opleveren in het donker. Stel dan handmatig scherp, m.b.v. live view (zoom fors in!)
5. Er zijn veel creatieve mogelijkheden, o.a. met lightpainting (zaklamp, zelf ronddraaien, etc.).
Voor dit laatste zet je de camera op bulb en houd je de ontspanknop net zo lang ingedrukt als nodig is, liefst met een afstandsbediening of draadontspanner. Je kunt ook met de zelfontspanner werken, maar die heeft een maximumtijd van 30 seconden en dat is vaak niet voldoende voor deze vorm van fotografie.
Neem als je 's avonds op pad gaat in ieder geval je legitimatiebewijs mee. Tot tweemaal toe werd door mensen die het niet vertrouwden de politie gebeld als ik met een groep cursisten op stap was. Politie die het overigens zo leuk bleek te vinden wat we aan het doen waren, dat ze de zwaailichten van de politieauto voor ons aan zetten zodat we dit konden fotograferen...
Zorg verder in de winter voor extra warme kleding! je staat toch veel stil en dan is het gauw (te) koud. Ik heb tijdens het geven van zo'n workshop altijd thermo-ondergoed en skikleding aan. Cursisten verklaren me dan vaak voor gek, maar diezelfde cursisten zitten vervolgens wel met warme chocomel in de oliebollenkraam om op te warmen ;-).
